هر فرد در طی زندگی عهد و پیمانهای زیادی میبندد و با اشخاص متعددی رو به رو میشود. پیمانهایی که هر کدام شرایطی دارند و اشخاصی که بر زندگی او تاثیر میگذارند. میان همهی این عهد و پیمانها ازدواج جایگاه ویژهای دارد و انتخاب همسر یکی از مهمترین گزینشهای هر فرد است. هر فرد برای این انتخاب معیارهایی دارد. در این متن میخواهیم به بررسی معیارهایی بپردازیم که در نگاه اسلام توجه به آنها برای گزینش همسر ضروری است.
ایمان
معیار اول انتخاب همسر از نظر اسلام، ایمان و تقوا است. ایمان به هر فرد کمک میکند تا در جادهی پر پیچ و خم زندگی راه را گم نکند. کسی که پایبند به دین نباشد هیچ ضمانتی وجود ندارد که به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک پایبند باشد. حضرت محمد (ص) میفرمایند: وقتی کسی که به خواستگاری می آید و اخلاق و دین اش مایه رضایت است به او زن دهید که اگر چنین نکنید، فتنه و فساد زمین را پر خواهد کرد. (نهج الفصاحه، ح247)
در روایت دیگری نیز پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: با زن به خاطر 4 چیز ازدواج می شود: مال و ثروتش، زیبایی اش، دینداری اش و اصل و نسب خانواده اش؛ و تو با زنان متدین ازدواج کن. (کنز العمال . ح44602)
خوشاخلاقی
معیاری دیگری که اسلام برای ازدواج معرفی میکند، خوشاخلاقی است. مردی دربارهی این موضوع با امام رضا (ع) مشورت کرد و گفت: : یکی از بستگانم از دخترم خواستگاری کرده ولی اخلاق بدی دارد. حضرت فرمود: اگر بدخلق است، دخترت را به ازدواج او در نیاور. ( وسائل الشیعه، ج14،ص54).
افراد خوش اخلاق راستگو، امانتدار، متواضع، چشمپاک، بخشنده و … هستند. ویژگیهایی مانند؛ کینه، حسادت، بیوفایی و تندخویی نیز در افراد خوشخلق کمرنگ اند.
خانوادهی خوب
خانواده جایگاهی است که فرد در آن متولد میشود و شخصیتاش در آن شکل میگیرد. هر چیزی که میبینیم و میشنویم روی آنچه هستیم تاثیر میگذارد. به همین دلیل خانوادهای که هر فرد سالها در آن زندگی کردهاست، میتواند آیینهای شخصیت خود او باشد. اسلام نیز روی تحقیق دربارهی سابقهی خانوادگی و خوشنام بودن آنها تاکید کردهاست.
همتایی
کفو بودن به معنای هماهنگی ویژگیها دو نفر است. اگر این هماهنگی در زمینههای متنوعی نظیر ایمانی، فکری، اقتصادی، سنی، ظاهری، خانوادگی، فرهنگی، تحصیلی و… وجود داشتهباشد، دو نفر ازدواج بهتری خواهندداشت. حضرت محمد (ص) میفرمایند: «مرد مومن، همتای زن مومن است و مرد مسلمان، همتای زن مسلمان». (وسائل الشیعه، ج14، ص44.) اختلافات اعتقادی میتواند تنشهای فراوانی را در زندگی به دنبال داشتهباشد. به همین دلیل اسلام روی این مسئله نیز تاکید دارد. در ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) نیز این همتایی را به خوبی میتواندید.
سلامتی
سلامتی جسمی و روحی نیز از معیارهایی است که باید در انتخاب همسر در نظر گرفتهشود. در این زمینه امام صادق (ع) به نقل از پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: «از ازدواج با احمق بپرهیزید که هم نشینی با او مایه اندوه و بلاست».
در این بخش میخواهیم به چند حدیث از پیامبر اکرم (ص) اشاره کنیم.
- مراسم ازدواج را آشکار برگزار کنید و خواستگاری را پنهان .(کنز العمال . ح44532)
- بهترین ازدواجها ها آن است که آسان تر انجام گیرد .(نهج الفصاحه ، ح248) درباره افزایش روزی پس از ازدواج احادیث دیگری هم از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است. ایشان می فرمایند: زن بگیرید؛ زیرا که ازدواج کردن روزی شما را بیشتر می کند .(بحار الانوار . ج103 0ص217)
- مردان عزب خود را زن دهید؛ زیرا با این کار خداوند اخلاق آنان را نیکو می گرداند و روزیهایشان را زیاد می کند و بر جوانمردی های آنان می افزاید. (بحار الانوار . ج103 0ص222).
- در اسلام هیچ بنایی ساخته نشد، که نزد خدای عزوجل محبوبتر و ارجمند تر از ازدواج باشد. (بحار الانوار . ج103 0ص222)
- هر جوانی که در دوره جوانی خود ازدواج کند، شیطانش فریاد بر آورد که: وای بر او دین خود را از گزند من حفظ کرد .(کنز العمال . ح44441)
- دو رکعت نمازی که ازدواج کرده می خواند، برتر از هفتاد رکعت نمازی است که فرد عزب می خواند .(بحار الانوار . ج103 0ص219).