اعمال روز عید غدیر خم

صدای پیامبر اکرم(ص) بلند شد که فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» تا این پیام ولایت تا روز قیامت برای همگان روشن شود، برای این روز بزرگ اعمالی توصیه شده است که به برخی از آنان در این جا اشاره خواهیم کرد.

افطارى دادن

افطارى دادن به روزه دار در همه حال توصیه شده است که در این میان در روز غدیر نیز به طور ویژه تاکید شده است. بر اساس روایات این کار ثوواب زیادی دارد. امام على(ع) فرموده اند: «کسى که مؤمن روزه‌‏دارى را در غدیر افطار دهد، مانند این است که ده فئام را افطار داده است، فردى پرسید: اى امیرمؤمنان(ع) «فئام» چیست؟ حضرت فرمود: صد هزار پیامبر(ص) و صدیق و شهید، آنگاه ادامه داد: پس چگونه خواهد بود فضیلت کسى که جمعى از مؤمنین و مؤمنات را تکفل کند.»

عقد اخوت بستن

روز ولایت روز برادرى است و روز برادرى روز ولایت است. این دو با یکدیگر پیوند دارند آن چه این دو را به هم وصل می کند، ایمان آن هاست. زیرا از سویى ایمان با ولایت درست می شود و از سوىی دیگر اهل ایمان برادر هم هستند: «انما المؤمنون اخوه». به همین دلیل است که عقد برادرى هم یکى از آداب روز غدیر عنوان شده است.

این عقد به این صورت است. یکى از دو نفر دست راست خود را بر دست راست دیگرى مى‏‌گذارد و مى‏‌گوید:

«وَآخَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَحْتُکَ فِى اللهِ، وَعاهَدْتُ اللهَ وَمَلائِکَتَهُ وَکُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَاَنْبِیآءَهُ وَالاَْئِمَّهَ الْمَعْصُومینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ عَلى اَنّى اِنْ کُنْتُ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّهِ وَالشَّفاعَهِ وَاُذِنَ لى بِاَنْ اَدْخُلَ الْجَنَّهَ لا اَدْخُلُها اِلاّ وَاَنْتَ مَعى»

به این معنی است که: «با تو در راه خدا برادر مى‌‏شوم، با تو در راه خدا راه صفا و صمیمیت در پیش مى‌‏گیرم، با تو در راه خدا دست مى‏‌دهم و با خدا، ملائکه، کتاب‌ها، فرستادگان و پیامبرانش و ائمه معصومین(ع) عهد مى‌‏بندم که اگر از اهل بهشت و شفاعت شده، اجازه ورود به بهشت یافتم، داخل آن نشوم مگر آنکه تو با من همراه شوى.»

آنگاه دیگرى مى‏گوید: «قَبِلْتُ» به این معنی که قبول کردم. سپس مى‌‏گوید: «اَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقُوقِ الاُخُوَّهِ ما خَلاَ الشَّفاعَهَ وَالدُّعآءَ وَالزِّیارَهَ» به این معنی که جز شفاعت و دعا و زیارت، همه حقوق برادرى را ساقط کردم.

پوشیدن لباس پاک و پاکیزه و پوشیدن زینت

امام صادق(ع) فرمودند: «در روز غدیر لازم است مؤمن پاکیزه‏ترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد.» مرحوم میرزا جواد آقا تبریزى این عمل را از مستحبات مؤکد غدیر مى‌‏دانست.

تبریک و تهنیت گفتن

تبریک و تهنیت در هر عیدی برای ما ایرانیان امری بدیهی است ولی جالب است بدانید که از برجسته‌‏ترین آداب هر عیدى دراسلام نیز همین تهنیت گفتن به دیگری است که درعید غدیر نیز به آن اشاره ویژه ای شده است.

تبسم کردن

امام رضا(ع) فرموده اند: «روز غدیر روز تبسم به روى مؤمنان است، کسى که در این روز به روى برادر مؤمنش تبسم کند، خداوند، در روز قیامت، نظر رحمت به او مى‏‌افکند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفید برایش بنا مى‏‌کند و صورتش را زیبا مى‏‌سازد.»

جشن گرفتن

مستحب است هر شیعه ای در تمامی اعیاد و جشن ها تغییری در خانه خود ایجاد کند که نشان دهنده عید و شادی آن زمان باشد. امام رضا(ع) در عید غدیر احوال کسان و اطرافیان خود را تغییر می‌داد و وضع تازه‏‌اى در آنان ایجاد می‌کرد.

حمد خداوند را به جای آوردن

پیامبر(ص) فرموده اند که یکى از سنت‌ها این است که مؤمن در روز غدیر 100 بار بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ».

رفتن به دید و بازدید و مصافحه کردن

باز هم این سنت برای ایرانیان مخصوصا در عید نوروز رواج دارد. در تمامی اعیاد مذهبی نیز شایسته است که مومن به دیدار دوستان و آشنایان خود برود. امام رضا(ع) فرمودند: «کسى که در روز غدیر به دیدار مؤمنى برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسیع مى‏سازد، هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زیارت کرده، به او بشارت بهشت مى‏دهند.»

روزه گرفتن

از جمله اعیادی که در آن روزه سفارش شده است، روز عید غدیر است.

زیارت کردن

از اعمال روز غدیر، زیارت امیرمؤمنان على(ع) وارد شده است.

صدقه دادن و زیاد صلوات فرستادن

روز غدیر یکى از مستحبات مؤکد صدقه دادن است. از امام على(ع) نقل است که فضیلت یک درهم که در روز غدیر داده شود، با فضیلت 200 هزار درهم برابر است.

عطر زدن و جامه پاکیزه پوشیدن

استعمال عطر در همه اعیاد مخصوصا در این عید سفارش شده است.

غسل کردن و عبادت در این روز

علماى شیعه معتقدند مستحب است در اول روز عید، غسل به جا آورند.

نماز روز عید غدیر

نیم ساعت پیش از ظهر غدیر، مستحب است که دو رکعت نماز به جا آورند که در هر رکعت بعد از «حمد»، سوره‌‏هاى «توحید»، «قدر» و «آیه الکرسى» 10 بار خوانده مى‏شود.

خواندن دعای عید غدیر

مستحب است که مومن این دعا را که سید بن طاوس از شیخ مفید نقل کرده است،‌ بخواند.

«اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَعَلِىٍّ وَلِیِّکَ وَالشَّاْنِ وَالْقَدْرِ الَّذى خَصَصْتَهُما بِهِ دُونَ خَلْقِکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَعَلِی وَاَنْ تَبْدَءَ بِهِما فى کُلِّ خَیْرٍ عاجِلٍ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ الاْئِمَّهِ الْقادَهِ وَالدُّعاهِ السّادَهِ وَالنُّجُومِ الزّاهِرَهِ وَالاْعْلامِ الْباهِرَهِ وَساسَهِ الْعِبادِ وَاَرْکانِ الْبِلادِ وَالنّاقَهِ الْمُرْسَلَهِ وَالسَّفینَهِ النّاجِیَهِ الْجارِیَهِ فِى الْلُّجَجِ الْغامِرَهِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ خُزّانِ عِلْمِکَ وَاَرْکانِ تَوْحِیدِکَ وَدَعآئِمِ دینِکَ وَمَعادِنِ کَرامَتِکَ وَصِفْوَتِکَ مِنْ بَرِیَّتِکَ وَخِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ الاْتْقِیآءِ الاْنْقِیآءِ النُّجَبآءِ الاْبْرارِ وَالْبابِ

 

الْمُبْتَلى بِهِ النّاسُ مَنْ اَتاهُ نَجى وَمَنْ اَباهُ هَوى اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اَهْلِ الذِّکْرِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَسْئَلَتِهِمْ وَذَوِى الْقُرْبَى الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ وَفَرَضْتَ حَقَّهُمْ وَجَعَلْتَ الْجَنَّهَ مَعادَ مَنِ اقْتَصَّ اثارَهُمْ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ کَما اَمرَوُا بِطاعَتِکَ وَنَهَوْا عَنْ مَعْصِیَتِکَ وَدَلّوُا عِبادَکَ عَلى وَحْدانِیَّتِکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَنَجیبِکَ وَصَفْوَتِکَ وَاَمینِکَ وَرَسُولِکَ اِلى خَلْقِکَ وَبِحَقِّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ وَیَعْسُوبِ الدّینِ وَقاَّئِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلینَ الْوَصِىِّ الْوَفِىِّ وَالصِّدّیقِ الاْکْبَرِ وَالْفارُوقِ بَیْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ وَالشّاهِدِ لَکَ وَالدّالِّ عَلَیْکَ وَالصّادِعِ بِاَمْرِکَ

 

وَالْمُجاهِدِ فى سَبیلِکَ لَمْ تَاْخُذْهُ فیکَ لَوْمَهُ لاَّئِمٍ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَجْعَلَنى فى هذَا الْیَوْمِ الَّذى عَقَدْتَ فیهِ لِوَلِیِّکَ الْعَهْدَ فى اَعْناقِ خَلْقِکَ وَاَکْمَلْتَ لَهُمُ الّدینَ مِنَ الْعارِفینَ بِحُرْمَتِهِ وَالْمُقِرّینَ بِفَضْلِهِ مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقائِکَ مِنَ النّارِ وَلا تُشْمِتْ بى حاسِدِى النِّعَمِ اَللّهُمَّ فَکَما جَعَلْتَهُ عیدَکَ الاْکْبَرَ وَسَمَّیْتَهُ فِى السَّمآءِ یَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ وَفِى الاْرْضِ یَوْمَ الْمیثاقِ الْمَاْخُوذِ وَالجَمْعِ المَسْئُولِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَقْرِرْ بِهِ عُیُونَنا

 

وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنا وَلا تُضِلَّنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا وَاجْعَلْنا لاِنْعُمِکَ مِنَ الشّاکِرینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى عَرَّفَنا فَضْلَ هذَا الْیَوْمِ وَبَصَّرَنا حُرْمَتَهُ وَکَرَّمَنا بِهِ وَشَرَّفَنا بِمَعْرِفَتِهِ وَهَدانا بِنُورِهِ یا رَسُولَ اللّهِ یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ عَلَیْکُما وَعَلى عِتْرَتِکُما وَعَلى مُحِبِّیکُما مِنّى اَفْضَلُ السَّلامِ ما بَقِىَ اللّیْلُ وَالنَّهارُ وَبِکُما اَتَوَجَّهُ اِلىَ اللّهِ رَبّى وَرَبِّکُما فى نَجاحِ طَلِبَتى وَقَضآءِ حَوآئِجى وَتَیْسیرِ اُمُورى اَللّهُمَّ

 

اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَلْعَنَ مَنْ جَحَدَ حَقَّ هذَا الْیَوْمِ وَاَنْکَرَ حُرْمَتَهُ فَصَدَّ عَنْ سَبیلِکَ لاِطْفآءِ نُورِکَ فَاَبَى اللّهُ اِلاّ اَنْ یُتِمَّ نُورَهُ اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ اَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَاکْشِفْ عَنْهُمْ وَبِهِمْ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ الْکُرُباتِ اَللّهُمَّ امْلاَءِ الاْرْضَ بِهِمْ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَجَوْراً وَاَنْجِزْ لَهُمْ ما وَعَدْتَهُمْ اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ.»