در دهه های اخیر پژوهش های زیادی در زمینه ی ارتباط چاقی و بیماری های قلبی انجام شده است. بر اساس یکی از این پژوهش ها، خطر بیماری قلبی عروقی در افراد چاق یا دارای اضافه وزن 40 تا 60 ساله، به طور قابل توجهی بالاتر از افراد با وزن طبیعی است.
یکی از مهم ترین شاخص هایی که برای تعیین چاقی یا اضافه وزن در بزرگسالان به کار می رود، شاخص توده ی بدنی یا BMI است. برای محاسبه ی BMI کافی است وزن خود را بر حسب کیلوگرم، بر مجذور قدتان به متر تقسیم کنید. سپس به کمک جدول زیر می توانید از وضعیت خود مطلع شوید:
محدوده ی BMI | وضعیت |
زیر 18.5 | لاغری |
18.5-24.9 | تناسب اندام |
25-29.9 | اضافه وزن |
30-34.9 | چاقی |
35-39.9 | چاقی شدید |
بالاتر از 40 | چاقی بیمار گونه |
مثلا اگر قد شما 170 سانتی متر و وزن تان 75 کیلوگرم است، با فرمول زیر می توانید شاخص توده ی بدنی خود را محاسبه کنید:
در این صورت با توجه به جدول بالا شما دچار اضافه وزن هستید.
ارتباط بین چاقی و بیماری های قلبی چند جنبه دارد. از سویی چاقی معمولا با سایر عوامل خطر بیماری های قلبی همراه است. از سوی دیگر چاقی موجب ایجاد یک حالت التهابی در بدن می شود که می تواند به سیستم قلب و عروقی آسیب بزند. در نهایت چاقی ممکن است منجر به تغییر در ساختار و عملکرد قلب شود.
چاقی احتمال ایجاد سایر عوامل خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد
چاقی می توانند منجر به پرفشاری خون، افزایش سطح کلسترول و ابتلا به دیابت نوع 2 شود که می توانند منجر به ایجاد بیماری های قلبی عروقی شوند. همچنین اضافه وزن خطر ایجاد سندروم متابولیک را افزایش می دهد که خود شامل مجموعه ای از عوامل مضر برای بیماری های قلبی از جمله، فشار خون بالا، کاهش سطح HDL (کلسترول خوب)، افزایش سطح تری گلیسرید، افزایش قند خون و افزایش دور کمر (بالای 88 سانتی متر برای خانم ها و بالای 100 سانتی متر برای آقایان) می شود.
افزایش فشار خون، منجر به تحریک رسوب کلسترول در دیواره ی شریان ها می شود و احتمال پارگی این پلاک های کلسترولی را بالا می برد که ممکن است منجر به حمله ی قلبی شود.
اضافه وزن احتمال آپنه ی خواب را افزایش می دهد
آپنه ی خواب، یکی از اختلالات خواب است که خود را با دوره های مکرر توقف و شروع تنقس نشان می دهد. این حالت معمولا با خر و پف همراه است و حتی پس از خواب شبانه کافی، احساس خستگی از بین نمی رود. افرادی که دچار آپنه ی خواب هستند، ممکن است در حین خواب شبانه، بار ها از خواب بپرند. این حالت به خودی خود، بسیار آزار دهنده است و کیفیت زندگی را پایین می آورد. اما از سوی دیگر، آپنه ی خواب یکی از عوامل خطر ایجاد پرفشاری خون، دیابت نوع 2 و بیماری قلبی است. یک پژوهش جدید نشان می دهد که افرادی که از اضافه وزن رنج می برند، بیشتر مستعد ابتلا به سندروم متابولیک، پرفشاری خون، دیابت و اختلال کلسترول و تری گلیسرید بالا هستند.
چاقی با یک التهاب مخفی همراه است
این التهاب پنهان، منجر به آزاد شدن عوامل التهابی به خون می شود که خطر ایجاد گرفتگی عروقی یا تصلب شرایین و ایجاد پلاک کلسترولی در دیواره ی شریان ها افزایش می دهد. همچنین چاقی منجر به ایجاد یک سری عوامل شیمیایی به خون می شود که احتمال پارگی پلاک های کلسترولی را بالا می برد و خطر حمله ی قلبی را به همراه دارد. در واقعی چاقی مشابه داشتن «خرده شیشه در شریان ها» است.
چاقی می تواند عملکرد قلب تان را کاهش دهد
پژوهش ها نشان می دهد که چاقی ممکن است منجر به ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شود که در آن شاهد یک ضربان قلب شدید و نامنظم در دهلیز ها هستیم که خطر ایجاد لخته ی خون در قلب و سکته قلبی و نارسایی قلبی و سایر عوارض قلبی را به همراه دارد. علاوه بر این، چاقی به علت همراهی با فشار خون بالا، منجر به بزرگ شدن قلب می شود.
اضافه وزن فشار کاری قلب را افزایش می دهد
هر چه وزن شما بیشتر باشد، قلب تان فشار کار بیشتری را به ویژه در زمان استراحت قلب ( فاز دیاستول) متحمل می شود. وقتی قلب پر از خون می شود، فشار بیشتری به آن وارد می شود و با گذشت زمان، علائم نارسایی قلبی خود را نشان می دهد.
البته عددی که ترازو نشان می دهد، تنها عامل موثر نیست؛ بلکه، محل قرار گیری وزن اضافه نیز اهمیت دارد. چربی شکمی بیشتر که چاقی مرکزی یا چاقی شکمی نیز نامیده می شود، با التهاب بیشتری همراه است که به قلب شما آسیب می زند. همچنین چربی اضافه ی شکمی، سطح تری گلیسرید خون را افزایش می دهد که می تواند منجر به پارگی پلاک های کلسترولی در شریان ها شود. به همین دلیل علاوه بر وزن، اندازه گیری دور کمر نیز ضروری است.
برای مراقبت از قلب خود دست به کار شوید
یک خبر خوب این است که افراد چاق یا دارای اضافه وزن، می توانند با کاهش وزن خود خطر ایجاد بیماری قلبی را کاهش دهند. حتی با کاهش 2 کیلوگرم وزن، بهبود وضعیت فشار خون، قند خون، سطح کلسترول و عوامل التهابی مشاهده می شود که همه ی این تغییرات برای حفظ سلامتی قلب تان مفید است.
در نهایت، کاهش هر چه بیشتر وزن، هم به پیشگیری اولیه، یعنی پیشگیری از ایجاد بیماری قلبی، و هم به پیشگیری ثانویه، یعنی جلوگیری از حمله ی مجدد قلبی، کمک می کند. هر چند برای پیشگیری ثانویه، نیاز به مصرف دارو وجود دارد، اما کاهش وزن، میزان داروی مورد نیاز را کاهش می دهد.
هر چند کار ساده ای به شمار نمی آید، اما بهترین راه برای کاهش وزن، تغییر رژیم غذایی و عادت به ورزش با هدف کاهش 0.5 کیلوگرم وزن در هر هفته است. اگر میزان اضافه وزن شما زیاد است، بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و با یک برنامه ی حساب شده وزن خود را کاهش دهید.
اگر خودتان قصد کاهش وزن دارید، یک رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب، ماهی و مرغ بدون پوست، آجیل و حبوبات، و استفاده از روغن های سالم نظیر روغن زیتون یا کنجد توصیه می شود. همچنین بهتر است از شکر اضافی، غذاهای فراوری شده و سرخ کردنی پرهیز کنید. از نظر تمرینات ورزشی نیز ورزش های هوازی همراه با کار کردن با وزنه به افزایش توده ی عضلانی و کاهش چربی بدن تان کمک می کند.
شواهد علمی نشان می دهد که این قدم ها، تفاوت قابل توجهی در سلامت قلب شما ایجاد می کند. در یک مطالعه علمی بر روی افراد 18 تا 35 ساله با شاخص توده ی بدنی 25 تا 40 در برنامه های کاهش وزن شرکت کردند و به طور متوسط 8 کیلوگرم کاهش وزن دادند و فعالیت بدنی خود را ارتقا دادند. این تغییرات، پس از گذشت 6 ماه، موجب بهبود سطح کلسترول خون، فشار خون و قند خون شد.
کاهش وزن به طور قابل توجهی خطر بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد، زیرا موجب کاهش فشار خون، افزایش حساسیت به انسولین و کاهش سطح چربی خون می شود. خبر خوب این است که کاری که هر روز انجام می دهید، یک گام شما را به سلامتی نزدیکتر می کند.
۵ دیدگاه در “ارتباط چاقی و بیماری های قلبی عروقی”