مجله رازینه
16 آذر در تقویم ایران روز دانشجو نام گرفتهاست. علت نامگذاری دانشجو در واقع به ماجرایی در سال 1332 بر میگردد. این روز، به یاد سه دانشجو که هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، معاون رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، و از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (حدود چهار ماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد همان سال) در دانشگاه تهران کشته شدند، گرامی داشته میشود.
حتما بخوانید:
- ثبت نام سفر عتبات دانشگاهیان + هزینه سفر عتبات
- وضعیت خوابگاههای دانشجویی در ایران چگونه است؟ – اینفوگرافیک
- 10 نکتهای که هر دانشجو باید بداند
پیشینه و شرح واقعه ۱۶ آذر ۱۳۳۲
در دهه ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۵، بعد از سقوط حکومت رضا خان، فعالیتهای سیاسی میان دانشجویان دانشگاه تهران (تنها موسسه مدرن آموزش عالی آن زمان در ایران) افزایش فراوانی پیدا کرد. در این دوران، حزب توده میان دانشجویان نفوذ بالایی داشت؛ به گونهای که بیشتر از نصف دانشجویان دانشگاه تهران عضو و یا هوادار این حزب بودند. با این حال در دوران نخست وزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبهه ملی در اوایل دهه ۱۳۳۰، محوریت حزب توده در دانشگاه به چالش کشیده شد.
بعد از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمانهای سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت عنوان نهضت مقاومت ملی مقاومت سیاسی کردند و تظاهراتها و اعتصابهای پراکندهای در پاییز سال 1332 در دانشگاه تهران و بازار، از جمله در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برپا شد.
چند هفته بعد از این اتفاقات، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا (که در زمان نخست وزیری مصدق قطع شده بود) از سر گرفته خواهدشد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهدآمد. این موضوع بهانه لازم برای اعتراضات را مهیا کرد. در ۱۴ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال در کلاسها سخنرانی کردند و ناآرامی همه محوطه دانشگاه تهران را پر کرد. دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم گرفت؛ اعتراضات را سرکوب کند.
سربازان و نیروهای ویژه ارتشی بعد از هجوم به دانشگاه، با حمله به کلاسهای درس، صدها دانشجو را بازداشت و مجروح نمودند. نیروهای امنیتی در دانشکده فنی، با شلیک گلوله باعث مرگ سه دانشجوی این دانشکده به نامهای احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعترضوی و مصطفی بزرگنیا شدند. فردای آن روز نیکسون به ایران آمد و دکترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال مشهود نیروهای نظامی بود، دریافت کرد.
وقایع آذر ۱۳۳۲، نشاندهندهی واکنش دولت کودتا به فعالیتهای دانشجویی بود و در پی آن تمامی اشکال دیگر مخالفتها نیز سرکوب شد. ۱۶ آذر، توسط کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که مرکز اجتماع و مباحثه مخالفان حکومت پهلوی در خارج از ایران بود، روز دانشجو نام گرفت. دانشجویان بعد از آن، هر سال در این روز اعتصابهای دانشجویی میکردند و در حقیقت ۱۶ آذرماه به معیار خوبی برای سنجش میزان نفرت از حکومت شاه و توانایی و نفوذ مخالفان در میان روشنفکران، تبدیل گشت.
برگرفته از اینجا
من سارا یداللهی، دانشجوی پزشکی هستم. نوشتن رو خیلی دوست دارم مخصوصا راجع به مطالب سبک زندگی، روانشناسی و همچنین مطالب ورزشی. تقریبا یک سال هست که تو رازینه فعالیت میکنم و امیدوارم مطالبی که مینویسم برای مخاطبان مفید باشه.
