شاید جالب باشد که بدانید چشم پزشکی با این اختصاصیت بالا [منحصرا محدود به چشم] دارای چندین فرصت فلوشیپ برای تخصص بیشتر میباشد که به پزشکان اجازه میدهد تا بیماریهای مختلف را با استفاده از روشهای متنوع درمان کنند. دوره فوق تخصص چشم پزشکی عموماً 1 تا 2 ساله هستند. بر خلاف بسیاری از زمینههای پزشکی، فلوشیپ اغلب به معنای محدود کردن خود به آن حوزه نیست. بسیاری از چشم پزشکان که دورههای فلوشیپ خود را گذراندهاند ترجیح میدهند آن حوزه تخصص را با چشم پزشکی عمومی ادغام کنند.
متخصص چشم بیماری های مختلفی را درمان می کند. از علائم ابتدایی مثل سوزش چشم گرفته تا جراحی پیوند قرنیه. برای کسب دانش لازم، تخصص چشم پزشکی فوق تخصص ها و دوره های تکمیلی مختلفی دارد:
بیماری قرنیه و خارج چشم
این فوق تخصص شامل مراقبت از قرنیه، صلبیه، ملتحمه و پلکها است. بیماریهای مادرزادی و اکتسابی مختلف میتوانند بر این ساختارهای چشم تأثیر بگذارند. این موارد شامل دیستروفی قرنیه، تومورهای قرنیه، عفونت، التهاب و تظاهرات بیماریهای سیستمیک که بر روی قسمتهای جلوی چشم تأثیر میگذارند، هستند.
جراحان قرنیه متخصص پیوند قرنیه هستند که یکی از دقیقترین و ظریفترین عملهای جراحی میباشد. در این روش، تقریباً 30 بخیه در اطراف ناحیهای به قطر 10 میلیمتر زده میشود تا قرنیه را در جای خود ثابت کند. علائم مربوط به چنین جراحیهایی شامل عفونتهای شدید باکتریایی و قارچی، زخمهای پس از تروما، دیستروفی قرنیه و اختلالات برجستگی قرنیه است. جراحان قرنیه، متخصص جراحی انکساری نیز هستند.
آب سیاه (گلوکوم)
فلوشیپ در این فوق تخصص، شامل آموزشهای بیشتر در زمینه مدیریت دارویی و جراحی گلوکوم، به علاوه اختلالات دیگر است که میتوانند عصب بینایی را با افزایش فشار داخل چشم تهدید کنند. گلوکوم شاخهای از چشم پزشکی است که تحقیقات زیادی روی آن انجام میشود. متخصصان گلوکوم مانند سایر فوق تخصصها، فرصت بینظیری برای کار با کودکان و بزرگسالان دارند، همچنین میتوانند با روش دارویی و جراحی بیماران خود را درمان کنند.
چشم پزشکی عصبی
دانشجویانی که نمیتوانند بین تخصصهای مغز و اعصاب و چشم پزشکی یکی را انتخاب کنند، میتوانند هر دو دنیا را همزمان داشته باشند. چشم پزشکی عصبی شامل بیماری سیستم عصبی مرکزی و تأثیر آن بر مسیرهای بینایی و همچنین بیماریهای ارثی اعصاب و مسیرهای چشم است. از آنجایی که حدود 65٪ از کل فرآیندهای داخل جمجمه دارای تظاهرات چشمی هستند، اهمیت این فوق تخصص آشکار است.
اگرچه برخی از چشم پزشکان عصبی به طور محدود جراحی میکنند و بیشتر در شناسایی و تشخیص بیماری نقش دارند، برخی دیگر جراحیهای پیچیدهای را روی چشم و کاسه چشم مانند رفع فشار دیواره کاسه چشم در بیماری گریوز انجام میدهند. این روش شامل برداشتن دقیق استخوان کاسه چشم برای تسکین اگزوفتالموس (برآمدگی رو به جلو) چشم است که از تورم بافتهای کاسه چشم حاصل میشود (همانگونه که در بیماری تیروئیدی نیز قابل رویت است).
جراحی پلاستیک چشم
آیا “چشم” زیبایی دارید؟ کسانی که در زمینه جراحی پلاستیک چشم آموزش دیدهاند، چشم پزشکی و جراحی پلاستیک را در درمان کاسه چشم، پلک، سیستم اشکی، ابرو و بخش فوقانی صورت در هم میآمیزند. جراحان پلاستیک چشم در هنگام ترومای شدید، درد غیرقابل التیام و تخریب چشم ناشی تومور یا التهاب، چشم را برمیدارند. آنها در صورت وجود تومور، تروما و غیره، کاسه چشم، پلک و بخش فوقانی صورت را بازسازی میکنند و جراحیهای زیبایی مانند رفع فشار دیواره کاسه چشم را انجام میدهند.
این جراحان در زمینه پرتودرمانی و شیمیدرمانی نیز آموزش دیدهاند. سوراخ کردن عصب بینایی که یکی از روشهای جالب است، به بیماران جوانی که از تومور کاذب مغزی رنج میبرند، کمک میکند. در این بیماری افزایش فشار داخل جمجمه (به دلایل نامشخص) باعث کاهش بینایی میشود. در این روش جالب، جراح پلاستیک در چشم برش ایجاد میکند تا به عصب بینایی برسد، چشم را به صورت جانبی میچرخاند و برای از جلوگیری آسیب ناشی از عدم جریان خون ناشی از چرخش شدید چشم، برای کاهش فشار به سرعت سوراخی را بر روی غلاف عصب بینایی ایجاد میکند.
پاتولوژی (آسیب شناسی) چشم
وجود پاتولوژی چشم به عنوان یک تخصص، گواهی بر پیچیدگی سیستم چشم و بینایی است. آناتومی، پاتولوژی و فیزیولوژی به قدری پیچیده است که در اکثر مراکز درمانی بزرگ، یک آسیبشناس چشم (که دوره رزیدنتی چشم پزشکی خود را به اتمام رسانده است و پس از آن فلوشیپ پاتولوژی را گذرانده است)، بافت خارج شده از چشم و ساختارهای اطراف آن را بررسی میکند.
چشم پزشکی کودکان
این تخصص شامل مراقبت از چشم در کودکان، و همچنین درمان برخی بیماریها مانند استرابیسم (انحراف چشم از محور بینایی طبیعی آن) است که میتواند در کودکان و بزرگسالان رخ دهد. چشم پزشکان اطفال جراحی آب مروارید مادرزادی، ترمیم پتوز (افتادگی پلک)، رفع استرابیسم، تشخیص تومورهای چشم کودکان مانند رتینوبلاستوما و درمان تنبلی چشم را انجام میدهند.
تنبلی چشم که یکی از مشکلات رایج چشم است که در آن، بینایی معیوب بوده و با عینک اصلاح نمیشود. در این بیماری ناشی از هر عاملی است که باعث میشود در حالی که مسیرهای بینایی هنوز در اوایل کودکی در حال توسعه هستند، بینایی در یک چشم بهتر از چشم دیگر باشد. از آنجایی که چندین سندرم تأثیر عمدهای در بینایی دارند، تخصص فرصت کار با کودکانی با نیازهای ویژه را نیز فراهم میکند. در نهایت، چشم پزشکان کودکان با نوزادان نارس کار میکنند: آنها به همراه جراحان شبکیه، مشکلات چشمی نوزادان نارس را کنترل و معالجه میکنند.
بیماری زجاجیه و شبکیه
چندین بیماری بر دو ناحیه مهم چشم یعنی شبکیه و زجاجیه تاثیر میگدارند از جمله مشکلات موضعی، سیستمیک و ژنتیکی. بدیهی است که تروما بر روی شبکیه چشم تأثیر بسزایی داشته و منجر به پارگی و جدا شدن آن میشود و بیماریهای سیستمیک مانند دیابت و HIV نیز میتوانند مشکلات مختلفی را برای این قسمت از چشم ایجاد کنند. روشهای تشخیصی بسیار پیشرفته بوده و شامل آنژیوگرافی فلورسانس و الکتروفیزیولوژی میباشند. روشهای درمانی به یک اندازه جالب هستند عبارتند از: سرمادرمانی، لیزر، جراحی جداشدگی شبکیه، تخلیه زجاجیه و…
امیدواریم که همیشه چشمان پرنور و سالم و سلامتی داشته باشید. خدای ناکرده در صورت بروز بیماری های مربوط به چشم، می توانید از طریق وبسایت درمانکده از بهترین پزشکان متخصص چشم نوبت بگیرید یا آنلاین مشاوره کنید.
سلام، من نرگس سلطان زاده هستم؛ کارشناسی ارشد مهندسی عمران از دانشگاه تهران. از قدیم به نوشتن علاقه داشتم و همین باعث شد وبلاگنویسی و فعالیت در شبکههای اجتماعی مختلف رو تجربه کنم. از اردیبهشت 97 در مجله رازینه فعالیت دارم و امیدوارم مطالب مفیدی برای شما داشته باشم.