مجله رازینه
داستان از جایی شروع می‌شود که زوج جوانی که تنها ۳ ماه از تولد اولین فرزندشان می‌گذشت، عازم سفر حج می‌شوند و نوزاد سه ماهه‌شان را پیش مادربزرگش می‌گذارند تا از او مراقبت شود.
چون مادر بزرگ نیز چندی پیش صاحب فرزند نوزادی شده است، نوه‌اش را نیز پیش خودش می‌برد تا از او مراقبت کند. مادربزرگ که از سر خیرخواهی می‌خواسته نوه‌اش را نیز شیر دهد، اقدام به این کار می‌کند و به خیالش به او لطف می‌کند.
حدود بیش از یک ماه، این فرزند نزد مادر بزرگ مادری خود می‌ماند و بعد از مدتی که مادر و پدرش از سفر حج برمی‌گردند نزد آن‌ها برگردانده می‌شود. چندی بعد مادر بزرگش که در جلسه‌ی زنانه‌ای شرکت کرده بود، پس از سخنرانی خطیب آن جلسه، از احکام شیر دادن به فرزند اطلاع پیدا می‌کند و تازه آن‌جاست که متوجه می‌شود نباید به نوه‌اش شیر میداد.
سخنران آن جلسه درباره احکام شیر دادن به فرزند، گفته است: «در صورتی که مادربزرگی به فرزند دختر خود شیر دهد، مادر و پدر آن نوزاد بر یکدیگر حرام ابدی می شوند و باید از هم جدا شوند و به هیچ عنوان امکان بازگشت و ازدواج مجدد آن زوج وجود ندارد.»
مادر بزرگ درمانده پس از این جلسه، از تمامی مراجع برای حکم شرعی و فقهی این مسئله سوال می‌کند و متوجه می‌شود که مراجع عظام دررساله‌ها و توضیح‌المسائل خود در رابطه با این مسئله، حکم به «حرمت ابدی» داده‌اند و برای حل این مشکل راه‌حلی ارائه نشده است.
احکام حرام ابدی
در فقه شیعه، زنای محصنه، لعان، خواندن صیغه عقد در زمان عده و احرام، لواط با پسر، پدر و برادر زن و طلاق همسر پس از مرتبه نهم از جمله مسائلی است که موجب حرام شدن ازدواج زن و مرد برای همیشه یا همان حرام ابدی می‌شود که از جمله همه این‌ها شیر دادن مادربزرگ به نوه دختری‌اش نیز هست.
شرایط شیردهی
البته این حکم مربوط به هر شیر دادنی نیست و شرایط شیردهی نیز باید خاص باشد تا این حکم در موردش صدق کند.
بیشتر بخوانید:
- احکام
از نظر مذهب شیعه شیر دادنی که علت محرم شدن است، چند شرط برای آن در نظر گرفته شده است که در این‌جا، چهار موردش ذکر می‌شود.
1. به بچه شیرخوار شیر مادری را بنوشد که دارای بچه بوده و همسر داشته باشد.
2. بچه به واسطه مرض، شیر را برنگرداند و اگر برگرداند، بنابر احتیاط واجب، کسانی که به واسطه شیر خوردن، به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او نکنند.
3. بچه شیر را از پستان زن بمکد نه این که با وسیله ای شیر را در کام بچه بریزند.
4. شیر خالص بوده و با چیز دیگری مثل غذا، مخلوط نباشد.
در مسئله حرمت ابدی زن و شوهری که مادرزن به نوه شیر داده است، بین اکثر قریب به اتفاق علما، توافق نظر وجود دارد، اما نکته قابل توجه این است که آیت الله مکارم شیرازی در حکم این مسئله با دیگر مراجع، نظر متفاوتی دارد.
نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره حرمت ابدی
نظر ایشان در این باره این است که اگر این مادر به طوری به نوه دختری خود شیر دهد که باعث محرمیت شود (یعنی شرایط شیردهی در موردش وجود داشته باشد) این مسئله موجب می شود که زن و شوهر به یکدیگر حرام ابدی شوند.
نظر امام خمینی (ره) درباره حرمت ابدی
«اگر زنی بچه دختر خود را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود؟ اگر بر اثر بی اطلاعی از مسئله، تقریباً ۲۰ بار شیر داده و بعد از اطلاع، نداده باشد چه حکمی دارد؟»
- بسمه تعالی، حرام می شود؛ مگر آن که شرایط معتبر در شیردادن – که در رساله هست ـ موجود نباشد.
همانطور که می‌بینید گاهی جهل به یک حکم شرعی و ندانستن احکامی که اطلاع از آن لازمه زندگی یک مسلمان و شیعه است، به همین آسانی یک زندگی ما را می‌تواند دچار مشکل کند.
نظر آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حکم حرمت ابدی
آیت‌الله مکارم شیرازی در درس خارج فقه خود مسئله‌ای را مورد بررسی قرار داد که چندی است موضوع بحث در فضای مجازی شده است. موضوعی که در شبکه‌های مجازی بحث می‌شود این است که گفته می‌شود اگر مادربزرگ بچه‌ای، بچه را شیر دهد، مادر اصلی این بچه که دختر آن فرد (شیر دهنده) محسوب می‌شود، در خانه شوهر خود حرام ابدی می شود. ایشان فرمودند ما در این باره تحقیق‌های فراوانی انجام دادیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که خیر حرام ابدی نیست.
ایشان فرمودند ادله قانع کننده و کافی برای حرمت ابدی نداریم آن‌چنان که معلوم است، در بعضی از روایات استدلال به حرمت شده است ولی معارض هم وجود دارد. هم‌چنین شهرت فتوایی برخلاف فتوای ماست، اما ما گفته‌ایم که موجب حرام ابدی نمی شود.
ایشان فرمودند نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم، این است که سرچشمه بسیاری از فتاوای مشهور، احتیاط است و موضوع لا ینکح أبوالمرتضع فی اولاد صاحب اللبن برای آنجایی است که قبل از ازدواج باشد.
منبع: عصر ایران
