با انواع پروتزهای دندانی بیشتر آشنا شوید

منظور از اصطلاح پروتز دندان همان دندان مصنوعی یا تعویض دندان است. این پروتزها که انواع مختلفی دارند، از روکش های ساده ای درست شده است که به ترمیم دندان کمک می‌کند. احتمالا شما آن را با نام دندان مصنوعی شناخته‌اید. پروتز دندان معمولا به علت‌های زیبایی و پزشکی توسط دندان‌پزشک استفاده می‌شود.
اگر با انواع پروتزهای دندانی آشنایی ندارید، باید بدانید که ما از سه نوع پروتز دندان استفاده می‌کنیم که شامل پروتز دندان متحرک، پروتز دندان ثابت و ایمپلنت است.

پروتز دندان ثابت

پروتز ثابت را احتمالا با نام عنوان روکش دندان شناخته‌اید. این نوع پروتزها خود دو دسته هستند: روکش‌های تک واحدی و بریچ دندان. نوع بریچ آن زمانی است که برای چند دندان خود از روکش استفاده می‌کنید.

روکش تک واحدی دندان (single dental crown)
حتما زمانی که دندانتان را عصب‌کشی کرده‌اید، مجبور به استفاده از این نوع پروتز بوده‌اید. این نوع پروتزها وقتی استفاده می‌شوند که دندان به هر علتی نیاز به حمایت دارد. برای مثال اگر احتمال این وجود داشته باشد که ترمیم دندانی‌تان شکسته شود، از روکش دندان برایتان استفاده می‌شود.
معمولا دندان زمانی نیاز به روکش پیدا می‌کند که به هر علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد. گاهی هم پزشکان به دلایل زیبایی روکش دندان را به بیمار پیشنهاد می‌کنند. ممکن است پزشکان به خاطر نقص عملکرد دندان یا مشکلات فانکشنال، دندان فرد را روکش کنند. با این کار، روکش به جویدن و مضغ فرد بسیار کمک می‌کند.

بریج دندان (dental bridges)

این نوع پروتز دندان، زمانی مورد استفاده است که فرد یک یا تعداد بیشتری از دندان‌های خود را از دست داده ولی با این حال، هنوز یک دندان در جلو و یک دندان در عقب دندان از دست رفته وجود دارد. در این حالت معمولا از بریچ دندانی استفاده می‌شود.
پزشکان برای این کار، دو دندان مجاور را تراش می‌دهند و در ناحیه خالی از دندان، یک پل (bridge) بین دندان‌ها زده می‌شود. به این صورت ناحیه خالی از دندان پر شده و فرد دوباره توانایی جویدن پیدا می‌کند و احساس زیبایی خود را بازمیابد.

پروتز دندانی متحرک

گاهی به دلایل مختلف فرد نمی‌تواند از پروتز دندان ثابت برای جایگزینی دندان‌هایش استفاده کند. در این حالت پروتز دندان متحرک گزینه خوبی برایشان به حساب می‌آید. این نوع پروتز بیشتر توسط افرادی استفاده می‌شود که تعداد زیادی از دندان‎هایشان را از دست داده‌اند.
همانطور که از اسم این نوع پروتز مشخص است، به راحتی داخل دهان گذاشته و برداشته می‌شود. این نوع پروتز دندان خود سه نوع دارد:
1. پروتز دندانی پارسیل (partial prosthesis)

شاید عموم مردم به آن «دندان تکه‌ای» که بگویند. هر چند پروتز دندان پارسیل خودش انواع مختلفی دارد، ولی شاید اسم پروتزهای پارسیل تمام آکریل را شنیده باشید؛ این نوع پروتز معمولا به عنوان یک درمان موقتی استفاده می‌شود.

نوع دیگر پروتز دندان پارسیل پروتزهای کرم کبالت است. از قدیم آن را به عنوان درمان بی دندانی‌ها با انتهای آزاد (کسانی که دندان‌های عقبی خود را از دست داده اند و دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند) استفاده می‌کرده‌اند. البته کسانی که به هر دلیل نمی‌خواهند از پروتز دندان ثابت استفاده کنند این نوع پروتز را انتخاب می‌کنند.
این نوع پروتز، آلیاژی فلزی دارند که بخش عمده آن را کرم و کبالت تشکیل می‌دهد. معمولا به علت فلزی بودن گیره‌ها ظاهر خوشایندی ندارند. به همین علت امروزه سعی کرده‌اند بخش فلزی آن را به رنگ دندان درآورند؛ به این نوع پروتز، پروتز دندان پارسیل می‌گویند.
2. پروتز کامل دندان یا دست دندان (denture)
پروتز دندان متحرک را معمولا افرادی استفاده می‌کنند که تمام دندان‌هایشان را از دست داده‌اند.
هر چند همچنان این روش یکی از کم‌هزینه‌ترین روش‌های ترمیم دندان به کار می‌رود ولی با آمدن نسل جدید ایمپلنت‌ها، اقبال به این نوع پروتزها نیز کمتر شده است. احتمالا این نوع دندان‌ها را در خانه پدربزرگ‌هایتان برای یک بار دیده‌اید.
پروتز دندان کامل دو نوع معمولی و لثه نرم دارد. پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول، دندان‌هایی که سفید هستند و بخش دیگر صورتی رنگ، که شبیه لثه هستند و بیماران آن را با نام «لثه پروتز» می‌شناسند. این بخش لثه پروتز باید کاملا مستحکم باشد تا کارایی لازم را داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

معرفی رشته پروتزهای دندانی

3. پروتز دندان اوردنچر (over denture)

پروتز دندان اوردنچر به نسبت پروتز کامل دندان راحت‌تر است. پروتز اوردنچر نیز در دسته پروتزهای دندانی متحرک قرار می‌گیرد که در واقع یک دست دندان کامل است که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت جاسازی می‌شود. هر چند این نوع پروتز نسبت به پروتز کامل دندان راحت‌تر است، اما به هر حال متحرک است و سختی‌های پروتزهای دندان متحرک را دارد و همین باعث می‌شود که راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر باشد.

فرق پروتز دندان کامل با لثه نرم

در واقع لثه نرم به صورت یک لایه با ضخامت یک تا دو میلی‌متری در زیر لثه سخت پروتز در طی مدت کوتاهی استفاده می‌شود تا تورم و التهابات لثه برطرف شود. با این کار بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت کم کم فراهم می‌شود.
باید دقت داشت که اگر پروتز دندان با لثه نرم همیشه استفاده شود، با وجود این که شاید در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت به نظر برسد، اما کم کم نه تنها کارآیی آن بسیار پایین می‌آید، بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد هم می‌شود. در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف (لثه نرم) بسیار سخت‌تر از نوع سخت آن است و احتمال رشد انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها در آن‌ها نیز بالاست.

منبع: mesimplants