روزانه با موارد متعددی روبهرو میشویم که ما را در موقعیت تصمیمگیری قرار میدهند. تصمیمگیری درست یکی از ویژگیهایی است که روی کیفیت زندگی ما تاثیر بالایی دارد. به همین دلیل هر یک از ما به دنبال راهکارهایی برای آموزش مهارت تصمیمگیری هستیم. شاید شما هم شنیده باشید که هر چه گزینههای بیشتری را بررسی کنیم، تصمیم بهتری خواهیمگرفت و یا این که بهتر است با مثانهی پر تصمیم نگیریم. اما آیا واقعا این باورها حقیقت دارد؟ در ادامه با رازینهمگ همراه باشید تا به فاکتورهایی که هر چند شاید دور از ذهن باشد، اما میتوانند تصمیمهایتان را تغییر دهند، اشاره کنیم.
حتما بخوانید:
-
زمان روز
وقتی در طول روز بیش از اندازه از بدن خود کار میکشیم، در پایان روز عملا خستگی خود را احساس میکنیم. اما اغلب ما به این موضوع توجه نداریم که تصمیمهای پیدرپی ذهن مان را خسته میکند. تصمیمگیری کار انرژیبری است. بسته به این که دربارهی چه موضوعی باید تصمیم بگیریم، میزان این انرژی نیز متفاوت خواهدبود. به هر حال هر یک از این تصمیمات بخشی از توان ذهنی ما را کاهش میدهد و در پایان روز ذهن بعد از آن همه تصمیم کوچک و بزرگ، فرسوده میشود.
اگر بخواهید تصمیمات همین امروزتان را مرور کنید، متوجه فراوانی آنها میشوید. تصمیم برای این که چه صبحانهای بخورید، چه لباسی بپوشید، چه ساعتی از خانه خارج شوید، چه مباحثی را با دیگران مطرح کنید و … . تعداد زیاد این تصمیمها ذهنتان را خسته میکند و بر روی عملکرد ذهنی شما در ساعات پایانی روز تاثیر منفی خواهد گذاشت. یکی از تفاوتهای خستگی جسمی و ذهنی این است که بر خلاف خستگی جسمی، خستگی ذهنی برای شما ملموس نیست.
یکی از تحقیقاتی که در سال 2011 روی 1100 حکم قضایی انجام شد، نشان داد که این خستگی ذهنی روی نتیجهی قضاوتها موثر است. زندانیانی که جلسهی دفاعشان ابتدای روز اجرا میشد، شانس بالاتری برای پیروزی در جلسهی دادگاه داشتند. در مقابل در دادگاههایی که پس از آن برگزار میشد، به دلیل خستگی ذهنی قضات، زندانیها شانس کمتری برای پیروزی داشتند.
تاثیر این اتفاق، تنها به جلسات دادگاه محدود نمیشود و بدون این که بخواهیم این اثرات ممکن است تصمیمات زندگیمان را تغییر دهند. برای کاهش این اثر منفی میتوانیم با پیروی از یک برنامهی ثابت، تصمیمهای روزمرهی خود را کاهش دهیم. به عنوان مثال شما میتوانید برای صبحانهی خود یک برنامه داشتهباشید تا برایتان مشخص باشد هر روزی قرار است چه چیزی بخورید.
-
ادرار
هر یک از ما برای این که بهترین تصمیم ممکن را بگیریم، از روشهای متنوعی بهره میگیریم. در این میان کمتر کسی به تاثیر نگه داشتن ادرار بر تصمیم خود توجه میکند. شاید برایتان جالب و حتی غیرقابلباور باشد؛ اما، تحقیقات نشان دادهاست که نگه داشتن ادرار روی تصمیمگیری اثر مثبت میگذارد.
ماریجم توک، دانشمندی هلندی است که روی این زمینه تحقیق جالبی انجام دادهاست. او برای بررسی تاثیر نگه داشتن ادرار بر تصمیم گیری، از گروه اول خواست فنجان آب بخورند در حالی که گروه دوم تنها باید چند جرعهی کوچک از 5 لیوان مینوشیدند. بعد از 40 دقیقه، یعنی مدت زمان لازم برای این که آب به مثانه برسد، از تمام شرکتکنندگان خواستهشد تا میان دو گزینه یکی را انتخاب کنند. اولی این که در روز بعد 16 دلار دریافت کنند و دومی این که 35 روز بعد 30 دلار به آنها اهدا شود. به طور متوسط آنهایی که نیاز به تخلیهی ادرار داشتند، 30 دلار در 35 روز بعد را برگزیدند. انگار آنها صبر بشتری برای رسیدن به نتیجه داشتند.
-
گزینههای متعدد
اگر شما هم از آن دسته آدمهایی هستید که برای خرید لباس تمام مغازههای ممکن را زیرورو میکنید، بهتر است بدانید این رفتار باعث میشود در نهایت از انتخاب خود احساس مطلوبی نداشتهباشید. محققان با بررسی نحوهی خرید شکلات مردم، پی بردند؛ آنها ترجیح میدهند میان گزینهها بیشتری انتخاب کنند. از طرف دیگر افرادی که میان گزینههای محدودتری تصمیمگیری میکنند، در نهایت احساس بهتری نسبت به انتخاب خود خواهندداشت و احتمال بیشتری وجود دارد که دوباره نیز همان شکلات را انتخاب کنند. تحقیقات نشان میدهد که هرچه گزینههای گستردهتری در اختیار افراد قرار گیرد، احتمال بالاتری وجود دارد که تصمیم اشتباهی اتخاذ کنند و این تصمیم همهی لذت روبهرو شدن با تنوع را از بین میبرد.
-
غریزه
تصور عموم بر این است که تصمیمات شتابزده غلط از آب در میآیند. اما تحقیقات نشان دادهاست که ناخودآگاه انسان بهتتر از پس تصمیمات آنی بر میآید و درصد اشتباه پایینتری دارد. پژوهشگران میگویند ذهن ناخودآگاه تا حداکثر 7 ثانیه سریعتر از ذهن خودآگاه تصمیم میگیرد.
گاهی اوقات تامل بیش از اندازه کیفیت تصمیمها را کاهش میدهد؛ زیرا، ابعادی از موضوع که در حقیقت اهمیت بالایی ندارند، در ذهن فرد بزرگتر از چیزی که هستند، جلوه میکنند و همین امر نیز زمینهی تصمیمگیری نادرست را برای فرد ایجاد میکند. خداآگاه انسان در تصمیمگیریهای کوچک بهتر ظاهر میشود؛ اما، برای تصمیمات بزرگ لازم است از ذهن ناخدآگاه خود کمک بگیرید.
در پژوهشی، یک بار ویژگیهای یک خودرو به زبان ساده و بار دیگر به زبان پیچیده برای افراد مورد آزمایش بیان شد. زمانی که زبان توضیحات ساده بود، خودآگاه افراد تصمیمات بهتری اتخاذ کرد و آنگاه که توضیحات پیچیده بود، ناخوداگاه افراد موفقتر ظاهر شد.
البته نکته اینجا است که تشخیص تصمیمگیری از روی غریزه و یا حماقت ساده نیست. تا امروز نیز راه مشخصی برای درک این تفاوت کشف نشدهاست. بنابراین عاقلانهتر است تصمیمات مهم زندگی خود را با تامل و بررسی دقیق انجام دهید و از انتخابها آنی پرهیز کنید.
-
محل تصمیمگیری
نکات مختلفی روی تصمیمگیرهای ما اثرگذار است و تا در این متن تا به حال به چند مورد از آنها اشاره کردیم. مکان تصمیمگیری ویژگی دیگری است که میتواند تصمیمهای ما را تغییر دهد. میتوان گفت مکان تصمیمگیری همان چیزی است که از آن به عنوان «جو» یاد میکنیم. احتمالا برای شما نیز پیش آمدهاست که بعد از یک تصمیمگیری بگویید:«جوگیر شدم»! اگر از مردم در محیط یک مدرسه دربارهی میزان بودجه آن سوال شود، به طور میانگین نظر آنها با منافع مدرسه متناسبتر خواهدبود.
-
دما
خواهناخواه ظاهر افراد روی تصوریی که از آنها داریم تاثیر میگذارند. شاید این تاثیر را به طور ملوس در زندگی خود احساس نکردهباشید؛ اما، باید به این موارد دما را نیز اضافه کنید.
در یک پژوهش، به گروهی فنجان داغ و به گروهی دیگر فنجان گرم دادهشد. در حالی که هر کدام از آنها فنجان خود را در دست داشتند، نظرشان را در مورد فردی خاص پرسیدند. گروهی که فنجان گرم در دست داشتند و لمس این فنجان برای آنها دشوار نبود، آن فرد را شخصی اجتماعیتر ارزیابی کردند. تجربههای مشابه نیز نشان داده است که گرما باعث میشود افراد راحتتر به دیگران اعتماد کنند.
-
بازیهای کامپیوتری
تاثیر بازیهای رایانهای بر کودکان از مواردی است که ذهن والدین را به خود مشغول میکند و اغلب اوقات نیز بیان میشود این بازیها، خصوصا اگر در زمینهی اکشن باشند، روی کودکان تاثیر منفی میگذارند. اما برخی تحقیقات، نتیجهای متفاوت با آنچه گفته شد را نشان میدهند. این تحقیقات بیان میکند، کودکانی که از بازیهای اکشن استفاده میکنند، نسبت به سایر همسالان خود تصمیمات دقیقتری میگیرند. البته این تنها تاثیر این بازیها روی کودکان نیست و باید با در کنار هم گذاشتن سایر اثرات آنها، نظر جامعتری روی این بازیها داد.
بازیهای اکشن به کودکان کمک میکنند در مدت زمان کمتری تصمیم بگیرند و جهتیابی آنها را نیز تقویت میکنند. افرادی که از این بازیها استفاده میکنند، نسبت به دیگران بهتر میتوانند دادههای اطراف خود را پردازش کنند و تصمیمات بهتری اتخاذ کنندد.
بر گرفته از اینجا
من سارا یداللهی، دانشجوی پزشکی هستم. نوشتن رو خیلی دوست دارم مخصوصا راجع به مطالب سبک زندگی، روانشناسی و همچنین مطالب ورزشی. تقریبا یک سال هست که تو رازینه فعالیت میکنم و امیدوارم مطالبی که مینویسم برای مخاطبان مفید باشه.