سفره هفت سین، سفره محبوب ایرانیان که قبل از سال نو آماده میشود و در هنگام تحویل سال اعضای خانواده دور آن مینشینند. در آیین باستانی ایران برای هر جشنی سفرهای از خوراکیهای مختلف گسترده میشد.
سفره هفت سین، سفره مخصوص نوروز است که با خوراکیهای رنگینی چیده میشود. سفره هفت سین به خاطر عدد مقدس هفت به این نام انتخاب شده است. در منابع تاریخی گفتهاند نام این سفره در ابتدا هفت شین بوده که شامل: شمع، شراب، شیرینی، شهد( عسل)، شمشاد، شربت، شقایق یا شاخه نبات بود. بعد از دوره ساسانیان، با ورود اسلام امکان استفاده از شراب در سفره نبود. به این دلیل هفت شین به هفت سین تغییر پیدا کرد. و به جای شراب، سرکه جایگزین آن شد.
برای سفره معمولا از پارچه ترمه استفاده میکنند و در ظرفهای یکسان کریستالی هفت خوراکی سین را روی آن قرار میدهند. این سفره روی میز یا روی زمین پهن میشود و چیدمان آن بستگی به سلیقه هر خانواده دارد. این سفره معمولا تا روز سیزدهم نوروز نگه داشته میشود و در آخر سبزه آن را در آب میاندازند.
اجزای سفره هفت سین
اجزای این سفره هرکدام نماد چیزی هستند.
سنجد: نماد عشق و زایندگی است. و براساس نظر عدهای بوی برگ و شکوفه آن محرک عشق است.
سبزه: نماد سرسبزی و پیوند انسان با طبیعت است.
سمنو: نماد زایش گیاهان است که از جوانههای تازه و رسیده گندم تهیه میشود.
سکه: نماد فراوانی روزی و برکت است.
سیب: نماد محبت و مهرورزی است که سرخی آن نمایانگر جوشش این مهر است.
سماق و سیر: نماد چاشنی و محرکی برای شادی به شمار میروند.
اجزای دیگری نیز در سفره هفت سین چیده میشوند مثل« تخم مرغ»که نماد زایش و نشانهای از نطفه است. « آینه» که در بالای سفره قرار دارد نماد روشنایی است. « آب و ماهی» نمادی از برکت و روزی در زندگی هستند و ماهی به عنوان نشانه اسفند ماه بر بالای سفره گذاشته میشود.
کتاب مقدس نیز براساس تناسب مذهب هر خانواده روی سفره گذاشته میشود. مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر سفره نوروزی قرار میدهند.
زرتشتیان در کنار سفره علاوه بر اسپند و سنجد« آویشن» نیز قرار میدهند که به گفته موبدان خاصیت دارویی و ضد عفونی کننده نیز دارد. و برای سلامتی اعضای خانواده سر سفره قرار دارد.
گل سنبل نیز از اجزای هفت سین به شمار میرود و نماد طراوت و تازگی و از نو شروع کردن است.
چیدمان سفره هفت سین
سفره هفت سین به شکلهای مختلفی چیده میشود. با توجه به سلیقه افراد به صورت سنتی و مدرن وجود دارد.
سفره هفت سین سنتی
برای چیدمان سفره هفت سین سنتی در ابتدا یک پارچه ترمه یا مخمل به رنگ دلخواه انتخاب شده و روی میز یا فرش پهن میشود. در بالای سفره آینه و قران را قرار داده و سینهای سفره را در ظرفهای یکسان به ترتیب به صورت گرد یا عمودی قرار میدهیم.
ظرفهای قدیمی مادربزرگها در این چیدمان نقش مهمی را ایفا میکند. ظرفهایی که در طول سالیان گذشته حفظ و نگهداری شدهاند و سالی یک بار برای هفت سین استفاده میشوند. ظرفهای گل سرخی، سفالی، بشقابهای ویکتوریایی و ظروف کریستالی از جمله وسایل معمول سفره هستند.
در کنارههای سفره یک قسمت مخصوص گلدان سنبل و سبزه است. تنگ ماهی را میتوانید در وسط سینها قرار دهید، البته اگر اجزا را به صورت دایره چیدید. گوشه دیگر سفره دیوان حافظ و قران را قرار میدهیم. عدهای تمایل دارند ظرف شکلات و شیرینی را نیز در سفره قرار دهند. این چیدمان بستگی به سلیقه شخص دارد.
رازینه با انتخاب عکسهای زیر، چیدمانی از سفره هفت سین سنتی را به شما نشان میدهد.
سفره هفت سین مدرن
چیدمان سفره هفت سین به صورت مدرن و امروزی تفاوت خاصی با سفره هفت سین سنتی از نظر خوراکیهای داخل سفره ندارد. اما عدهای بر حسب ذوق و سلیقه شخصی یا حرفه خود، این چیدمان به صورت جدیدتری طراحی و عرضه میکنند. بسیاری از این سفرهها به صورت آماده خریداری میشوند.
معمولا برای جلب نظر و ایجاد تغییر چشمگیر، ممکن است از ظروف به خصوصی استفاده کنند تا عجیب و جذاب به نظر برسد. اما جدا از این مسئله، هفت سین به هر شکلی که چیده شود، نمایانگر آیین نوروزی در ایران است.
چیدمان مدرن ممکن است هماهنگی اجزای سفره را به صورت غیر معمولتری نشان دهد یا از ظرفهای مینیمال و سادهتری استفاده شود. چیدمان مدرن میتواند به شکل تجمل گرایانه باشد. به هر حال بهتر است جنبه مصرف گرایی را به دیگران القا نکند.
چند نمونه از چیدمان سفره هفت سین مدرن رازینه را، در قسمت زیر مشاهده میکنیم.
یک دیدگاه در “سفره هفت سین از کی رایج شد؟”