معرفی رشته علوم‌آزمایشگاهی

رشته ی علوم آزمایشگاهی یکی از شاخه های علوم پزشکی است. این رشته از جمله رشته‌هایی است که تاثیر زیادی در بهداشت و کاهش هزینه‌های درمانی دارد. این رشته در به دلیل نقش آن در تشخیص و درمان و پیشگیری وپیگیری بیماری‌های مختلف میان رشته‌های حوزه‌ی پزشکی جایگاه ویژه‌ای دارد. این رشته بیشتر با آنالیز آزمایشگاهی خون و مایعات و بافت های بدن انسان سروکار دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته با آزمایش‌های مختلف بیوشیمیایی و هماتولوژی می‌توانند پزشک را در تشخیص درست وحتی در درمان کمک کنند. علوم آزمایشگاهی نسبت به سایر رشته‌ها ارتباطی با بیمار ندارد.

قبولی در رشته‌ی علوم آزمایشگاهی چه شریطی دارد؟

علوم آزمایشگاهی در زیر گروه یک قرار دارد. ضرایب دروس مختلف برای این رشته به شرح زیر است:
زمین شناسی: صفر
زیست شناسی: 4
شیمی: 3
فیزیک: 2
ریاضیات: 2
بنابراین میزان تاثیر زیست و شیمی در قبولی این رشته بیشتر از سایر درس‌ها است.

برای تحصیل در رشته‌ی علوم آزمایشگاهی چه واحدهایی را باید بگذرانیم؟

درس‌های این رشته شباهت بسیاری به درس‌های پایه در پزشکی دارند. در مقطع کارشناسی پیوسته ۱۳۰ واحد دارد. ۱۶واحد آن کار آموزی در مراکز بالینی است. در مقطع کارشناسی رشته‌ی علوم آزمایشگاهی دروس تحصیلی از دو بخش دروس پایه و تخصصی تشکیل می‌شود.

تعداد واحدهای کارشناسی علوم آزمایشگاهی

دروس عمومی: 22 واحد

دروس پایه: 31 واحد

دروس اختصاصی: 61 واحد

کارآموزی در عرصه: 16 واحد

جمع واحد: 130 واحد

درس‌های رشته علوم آزمایشگاهی چیست؟

دروس عمومی

مبانی نظری اسلام – اخلاق اسلامی – انقلاب اسلامی – تاریخ و تمدن اسلامی – آشنایی با منابع اسلامی – جمعیت و تنظیم خانواده – ادبیات فارسی – زبان عمومی – تربیت بدنی 1 و 2

دروس پایه

فیزیک عمومی و آزمایشگاه فیزیک عمومی – فیزیولوژی نظری و فیزیولوژی عملی – فیزیک حیاتی- شیمی عمومی و آزمایشگاه شیمی عمومی – بافت شناسی نظری و آزمایشگاه بافت شناسی – بیوشیمی عمومی و آزمایشگاهی بیوشیمی عمومی – بهداشت عمومی و اپیدمیولوژی – روانشناسی عمومی – زیست شناسی سلولی و مولکولی – کامپیوتر- آناتومی نظری – آناتومی عملی – آمار حیاتی –

دروس اختصاصی

بیوشیمی پزشکی1 و آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی1 – اصول ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه – خون شناسی1 و آزمایشگاه خون شناسی1 – میکروب شناسی عمومی و آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی – اصول فنی و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی – انگل شناسی1 (کرم ها) و آزمایشگاه انگل شناسی1 -ایمونوهماتولوژی و آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی – ایمنی شناسی پزشکی و آزمایشگاه ایمنی شناسی پزشکی هورمون شناسی و آزمایشگاه هورمون شناسی – ویروس شناسی پزشکی و آزمایشگاه ویروس شناسی پزشکی – قارچ شناسی پزشکی و آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی – انگل شناسی2 (تک یاخته و حشره شناسی پزشکی) و آزمایشگاه انگل شناسی2 – خون شناسی2 و آزمایشگاه خون شناسی2 – آسیب شناسی عمومی و آزمایشگاه آسیب شناسی عملی – اصول مدیریت و قوانین آزمایشگاه – روش های کنترل کیفی در آزمایشگاه های بالینی – بیوشیمی پزشکی2 و آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی2 – باکتری شناسی پزشکی و آزمایشگاه باکتری شناسی پزشکی – فارماکولوژی – آشنایی با بیماری های داخلی – سم شناسی و آزمایشگاه سم شناسی – ژنتیک پزشکی – سمینار- متون انگلیسی و ترمینولوژی پزشکی

طول دوره‌ی تحصیل در این رشته چقدر است؟

متوسط طول دوره کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاهی 7 ترم؛ یعنی، 3.5 تا 4 سال است. نظام آموزشی رشته منطبق با آیین‌نامه آموزشی کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته‌ی مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی است.

یک دانش‌آموخته‌ی علوم آزماشگاهی باید چه مهارت‌هایی داشته‌باشد؟

یک دانش‌آموخته‌ی کارشناسی علوم آزمایشگاهی مهارت‌های مختلفی را در زمینه آزمایش‌های پزشکی دارد. این مهارت‌ها در زمینه‌های مختلفی مانند، خونگیری، خون‌شناسی (هماتولوژی)، ایمنی‌شناسی (ایمونولوژی)، بیوشیمی بالینی، ژنتیک، بافت‌شناسی، قارچ‌شناسی، باکتری‌شناسی و انگل‌شناسی هستند. تحصیل در این رشته به کار با نمونه‌های خون، ادرار و مدفوع نیاز دارد. برای افرادی که نسبت به این نمونه‌ها حساسیت دارند، هنگام کار مشکل به وجود می‌آید.

دانش‌آموخته‌ی این رشته چه وظایفی دارد؟

دانش آموختگان این رشته با نمونه‌برداری از نمونه‌های بیولوژیک مانند، خون، ادرار، مدفوع و … و آماده‌سازی نمونه‌ها و آزمایش‌های مختلف بیوشیمی، هماتولوژی، میکروبیولوژی و … آشنا است.

آن‌ها می‌توانند آزمایش‌های تخصصی هورمون‌شناسی، ایمونولوژی و سایر تست‌های تخصصی را انجام دهند. آن‌ها می‌توانند مسؤول بخش‌های مختلف یک آزمایشگاه تشخیص طبی مانند بخش نمونه‌برداری، بیوشیمی، هورمون‌شناسی، ایمونولوژ و … شوند.

• انجام صحیح خونگیری و نمونه گیری و رعایت شرایط لازم برای هر آزمایش
• داشتن اطلاعات کافی از آزمایشات اورژانس
• مراقبت از بیمار در حین نمونه‌گیری و بعد از آن
• رعایت همه‌ی اصول اخلاقی و بهداشتی در طی نمونه‌گیری
• کنترل شرایط بیمار از نظر آمادگی‌های قبل از نمونه‌گیری (شامل ناشتا بودن)
• رعایت زمان درست انجام هر آزمایش وشرایط نگهداری وذخیره نمونه ها
• انجام آزمایش‌های اورژانس وگزارش سریع آن به مسئول فنی آزمایشگاه
• انجام همه‌ی آزمایشات روتین و اختصاصی بطور دقیق وصحیح با همکاری کارشناسان
• بررسی وکنترل نتایج بدست آمده برای رسیدن به اطمینان و تطبیق با روند نتایج آزمایش‌های هر بیمار
• اعمال روش‌های کنترل کیفی وثبت نتایج در دفترهای مخصوص و رسم نمودارها
• ارتباط با بیمار و همراهان
• گزارش دادن آزمایش‌ها با روش مناسب به مسئول فنی آزمایشگاه

وضعیت ادامه تحصیل در رشته‌ی علوم آزمایشگاهی چگونه است؟

فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاهی می‌توانند با قبولی در آزمون کارشناسی به کارشناسی ارشد در گرایش‌های زیر ادامه تحصیل دهند:

بیوشیمی بالینی، خون‌شناسی، انگل‌شناسی، میکروب‌شناسی، قارچ‌شناسی، ویروس‌شناسی، ژنتیک انسانی، ایمونولوژی، بیوتکنولوژی، فیزیولوژی، سم‌شناسی، حشره شناسی پزشکی، نانوتکنولوژی پزشکی، فیزیک پزشکی و …

بازار کار علوم آزمایشگاهی در ایران چگونه است؟

این رشته از نظر کاربرد و بازارکار از رشته‌های خوب گروه به شمار می‌رود؛ زیرا، با توجه به توسعه و اهمیت امر بهداشت و زمینه مناسب کاری، اغلب فارغ‌التحصیلان این رشته به راحتی وارد بازارکار می‌شوند. دانش آموختگان می‌توانند در مراکز زیر مشغول به کار شوند:

• آزمایشگاه‌های بالینی بیمارستانهای دولتی و خصوصی
• آزمایشگاه‌های مراکز بهداشتی
• آزمایشگاه‌های تشخیص طبی خصوصی
• انستیتوها و مراکز تحقیقاتی و آموزشی
• کارخانه‌های تولید وسایل و مواد آزمایشگاهی
• شرکتهای پخش فراورده‌های بیولوژیک و آزمایشگاهی
• آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی
• آزمایشگاه‌های سازمان انتقال خون

برای تاسیس آزمایشگاه چه شرایطی لازم است؟

فارغ التحصیلان مقطع دکترا امکان راه اندازی آزمایشگاه در گرایش خود را دارند. درباره تأسیس آزمایشگاه تشخیص پزشکی باید گفت که درحال حاضر بر اساس مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، افرادی حق تأسیس آزمایشگاه تشخیص پزشکی دارند که در یکی از رشته‌های پاتولوژی یا علوم آزمایشگاهی دکتری حرفه‌ای داشته‌باشند.

کسانی که دارای تخصص پاتولوژی هستند افرادی هستند که دارای درجه دکترای حرفه‌ای پزشکی هستند و افراد دیگر که درجه دکتری حرفه‌ای علوم آزمایشگاهی یا آزمایشگاه بالینی دارند، در رشته علوم آزمایشگاهی مدرک دکترای حرفه‌ای گرفته‌اند. دارندگان مدرک  phd در هر کدام از رشته های تخصصی آزمایشگاه اجازه تاسیس آزمایشگاه در حیطه تخصصی خود را دارند.

دانش آموختگان علوم آزمایشگاهی چه مشکلاتی دارند؟

دانش آموختگان این رشته در ایران همیشه از شغل خود به عنوان شغلی مظلوم یاد می‌کنند. استفاده از افرادی با رشته‌های تحصیلی غیرمرتبط در آزمایشگاه و حتی کسانی که صرفاً دوره‌های کوتاه مدت دیده‌اند، پایین بودن درآمد نسبت به سختی دروس گذرانده شده و کارهای عملی آزمایشگاه و لغو حق تأسیس آزمایشگاه برای پزشکان پاتولوژیست از جمله اعتراض‌های دانش‌آموختگان و کارکنان این رشته هستند.

 

منبع: labworld